نظر بزرگان درباره علامه حسن زاده آملی

:



حضرت آیت الله خامنه ای(مدّ ظلّه العالی):

استادی کسی همچون حضرت آقای حسن زاده آملی دامت معالیه که میان مراتب عالیه ی علمی و مقامات و فتوحات معنوی و روحی جمع کرده اند برای هر موسسه ی علمی و دانشگاه و حوزه ای مغتنم و موجب افتخار است .


حضرت علامه شعرانی(ره):

. . . مولانا الأجل الموفق نجم الدین و نور الصبایه و مصباح العلم و شمس الهدایه شیخ حسن آملی معروف به حسن زاده . . .«...همانا از جمله کسانی که هر دو غایت را برای خود محقق کرده ،شایستگی اتّصاف به حیازت هر دو منقبت دارد مولانا الأجل الموفق نجم الدین و نور الصبایه و مصباح العلم و شمس الهدایه شیخ حسن آملی،معروف به حسن زاده است .

او که خدای موفّقش بدارد،بخشی از عمر خویش را در تحصیل کمالات نفسانی و فضائل نفسانی صرف کرد.بیست سال بلکه بیشتر،او را آزمودم و امتحان نمودم .در این مدت در او چیزی جز جدّ و اجتهاد ندیدم که موجب شین و مؤاخذه گردد .
از علوم دین همة آن چیزهایی را که علمای دین واجب است بدانند گردآورده است .او را باری ندیدم که از یادگیری علم واجبی تأنّف ورزد،اگر چه جاهلان از آن علم کراهت داشتند،و نیز او را ندیدم که به جهل و نادانی افتخار کند،یا تقرّباً الی العوام خود را به نادانی بزند،همانطور که گاهی از غیر او مشاهده می کنیم .
به این سبب است که او در علم قرآن،لفظ و معنایش،باطن و ظاهرش،قرائت و کتابتش و دیگر امور متعلّق به آن بر اقران خویش فائق و در تتبّع احادیث و علوم ادبی مورد نیاز در آن بر غیر خویش برتر گشته است .کلمات را به نحوی شگفت آور و به طرزی که بیشتر مردم از آن ناتوانند،اعراب گذاری نموده است .او در علوم نجوم و ریاضیّات وابسته به آن دستی بلند دارد و در استخراج هلال و کسوفین دارای مهارت است.....
او در علوم شرعیّة عقلیّه و نقلیّه سوارکار ماهر میدان مسابقه است .من او را بر استنباط فروع از اصول،توانا دیده ام و به او اجازه داده ام روایاتی که نقل آن برای من صحیح است،از من روایت نماید و در خواستم این است که مرا از دعا فراموش نفرماید»


حضرت علامه طباطبایی (ره):

راهی را که حسن زاده در پیش گرفته است، خاک آن توتیای چشم من است./

«شخصیت آقای حسن زاده را جز امام زمان(عجّل الله فرجه الشریف)،کسی بدان پی نبرده است .»


آیت الله بهاء الدینی(ره):

«افرادی که از نظر علمی پشتکار دارند،توانسته اند از حوزه خوب استفاده کنند و در کنار آن به خودسازی و تهذیب نفس رسیده اند .خدمت اینان ارزش دارد و امید اسلام هستند .بنده زمانی بود که به خاطر مسائلی که پیش آمد،از حوزه و طلاب ناامید شدم و لیکن چشمم که به آقای حسن زاده آملی افتاد به کلّی از نظر خود برگشتم و امیدوار شدم .».


حضرت آیت الله صالحی مازندرانی(ره):

« ایشان (علامه حسن زاده آملی)یک انسان فوق العاده ای هستند که خوب از عمرشان استفاده کرده اند و بدون تعارف در یک جمله می توانم عرض کنم در عصر حاضر کسی را از جهت جامعیت در حدّ ایشان سراغ نداریم .ایشان در حدّ بسیار وسیع،عمیق و در حدّ یک صاحبنظر در فنون مختلف،غور کرده اند،خوانده اند و تدریس و تحقیق داشته اند به طوری که می شود ایشان را ذو الفنون و جامع الفنون نامید .
گاهی خود من وقتی ایشان را می دیدم و یا می بینم حداقلّ، شیخ بهایی،خواجه نصیر و یا دیگر بزرگان برایم تداعی میشود یعنی سیمای ایشان تداعی کنندۀ آن شخصیات بزرگ علمی است که مفاخر گذشته بودند ... .
من شخصیتهای زیادی دیده ام و بزرگان زیادی را درک کرده ام ولی کسی را مثل ایشان متواضع،ساده از نظر زندگی،فروتن وخاکی و کم هوایی بلکه علی الظاهر بی هوی و وارسته نیافته ام که البته حقا هم بید همینطور باشد؛چون اساتیدی که ایشان با همه وجود درک کرده اند ودرمحضر آنان بوده اند،هر کدام در عصر خود از بزرگان علم و فضیلت محسوب می شوند به نحوی که خود ایشان فرمودند: اینها را من در رشته های مختلف عصّاری کرده ام و هر چه داشتند را از آنها گرفته ام .»


آیت الله حجت هاشمی خراسانی (از اساتید برجسته حوزه مشهد):

فلاطون عصــــر است و بقراط دهر چو او تو نیابی به نظــــم و نسـق
دو صــد بوعـــلی هست شاگرد او چو او تو نیابـــی به کلّ فِــــرَق
چو اسرار و صــدرا خبیر و بصــیر چو موسی (ع) عصا می زند فانفَلَق


دکتر محمد جواد لاریجانی(رئیس مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات):

مشی علمی استاد عالی مقام ما (علامه حسن زاده آملی) در این زمینه الگوی بی نظیر است .در سالهای 45 و 46 در قم،خدمت ایشان توفیق تلمّذ در برخی فنون ریاضی و متون قدیمی داشتم ....گوهر وجودی آن بزرگوار در علمیّت ایشان خلاصه نمی شود،بلکه عمدتاً فراتر از آن است برای آنانکه قصد«آدم شدن» کرده اند .این وجود مبارک،مرشدی راهگشا،قطبی قویم و راهنمایی راهپیموده است که در این باره سکوت برای منی ارجح است...

دکتر غلامعلی حدّاد عادل:

«آیت الله حسن زادة آملی یک فقیه،فیلسوف،عارف،مدرّس کتابهای عرفانی اصیل،ریاضیدان،آشنا با تاریخ علوم اسلامی خصوصاً محیط بر متون اصیل علوم اسلامی در ریاضیات و نجوم وهمچنین یک ادیب و شاعر هستند .اشعار ایشان و تصحیحی که ایشان از کلیله و دمنه کرده اند،درسهای عرفان ایشان و احاطه بر ریاضیات و نجوم قدیم،کتب فلسفی ایشان مؤیّد این قول است .باید بگوییم آیت الله حسن زادة آملی از چهره های نمونه ای هستند که به ندرت در جامعة ما به ظهور می رسند.


حجت الإسلام دکتر شیخ الإسلامی:

«کسانی که دنبال به معرفت و اجراء فرامین الهی هستند و رابطة خود را با خدا خوب می کنند،ارادة الهی در مورد آنها بر این تعلّق می گیرد که هم از معارف عالی الهی و شهودی بهره ببرند و هم از دانشهای زمان،حدّ اعلای استفاده را بنمایند و ما امروز از شخصیّتی (علامه حسن زاده آملی) تجلیل می کنیم که معنویّتهای وی موجب شده که جامعیت در چهرة ایشان و زندگی علمی او به بهترین صورت متبلور شود و معنای عالم ربّانی و عارف الهی همین است و شخصیّت وی نتیجة هماهنگی بین تعلیم و تربیت است .»

نظر علامه حسن زاده راجع به ریاضیات:

مگر می شود ما دین را از ریاضیات جدا بدانیم ؟ حدیث شریفی است در کتاب کافی ، که امام صادق به یکی از اصحاب فرمودند که فلانی « اشیاء همه به هندسه آفریده شده اند . عالم همه به اندازه است تمام کلمات تمام ذرات هرچه هست همه  به قدروبه اندازه آفریده شده است .  .

خدای سبحان در چند جای قرآن کریم خود را به علم شریف حساب متصف فرموده است مانند «انّ الله سریع الحساب » آری صنع احسن عالم کیانی و نظم اتم نظام ربّانی بر اساس استوار حساب و اندازه است . تار وپود فعل حق تعای شأنه حساب واندازه است که در متن خلقت عالم وآدم پیاده شده است و خلاصه اینکه مبنای کلمات کتاب تکوینی و تدوینی نظام هستی مبتنی بر اساس استوار ریاضیات است . علم به قوانین حسابی و قواعد مسایل عددی در تقویت نفس انسانی از اعاظم وسائل است .به خصوص علم هندسه که در تعدیل و تقویم ذهن و فکر وقلم وبیان تأثیری به سزا دارد .

حکما وفلاسفه بزرگ گفته اند : برای رسیدن به معرفت حقایق اشیاء فکر را باید به علوم ریاضی ورزش داد  آری علوم ریاضی برای حکیم مثابت  مسطره برای خطاط است .همچنان که مسطره ؛ مشّاق را از کجی وبی نظمی در کتابت حروف و انحراف سطور حافظ است ؛علوم ریاضی نیز فکر را از خطا و اعوجاج وانحراف باز می دارند و به آن استقامت و اعتدال می دهند .

انسانهای ورزیده در علوم ریاضی ؛ صاحب رأی صائب و نظری ثاقب و کم گوی وگزیده گوی و دیر گوی و نکو گوی می شوندمثلاً عبارات خواجه طوسی به فارسی وعربی ؛ چنان سخت بنیاد و استوار است که گویی به جای مرکّب ؛ سرب مزاب به کار برده است.

محصلین علوم دینی نیز احتیاج مبرم به تحصیل ریاضیات از هندسه و حساب وهیأت دارند .اکثر کارهای بشر دیروزی وامروزی مبتنی بر ریاضیات است . این علوم ریاضی است که اساس نظام اجتماع بشری است